Je staat in een kelderruimte van een voormalige inrichting voor verstandelijk gehandicapten in het Oostduitse stadje Pirna, vlakbij Dresden. Hier werd in 1940 een gaskamer ingericht waar 13.720 mensen zijn vergast, omdat hun leven, volgens de nazi’s, nutteloos was. En je realiseert je: hier is het gebeurd.
Of je loopt rond het belachelijk grote landhuis dat minister van Propaganda Joseph Goebbels in het bos voor zichzelf had laten bouwen. Hier ontving hij de ambitieuze actrices die via zijn bed hun loopbaan bevorderden, en hier schreef hij die rede waarmee hij in 1943 de Duitse bevolking opriep tot een ‘totale oorlog’. Hier dus.
Het is hun fascinatie voor historische plaatsen die fotograaf Rolf Baas en schrijver Ad van Liempt deed besluiten kriskras door Duitsland te reizen en vijftig plekken vast te leggen waar in de nazitijd, 1933-1945, iets bijzonders gebeurde. Eerder deden ze dat al in Nederland voor de eerste uitgave van Hier Is Het Gebeurd.
Ook in Duitsland gaat het om bekende plekken, maar ook om onbekende, zoals Zeithain, kamp voor Russische krijgsgevangenen, Penzburg (van de Penzburger Bloednacht) en het kamp Föhrenwald waar joodse overlevenden, midden in Duitsland, nog heel lang na de oorlog beschutting zochten.
Het zijn allemaal plekken om bij stil te staan, plekken waar je het verleden bijna kunt voelen, waar de gebeurtenissen dieper in je doordringen dan waar ook.